Het Schoolmelkdrama

Een kort berichtje met als titel 'Roep om schoolmelk' in De Telegraaf van 19 juni riep bij mij herinneringen op die ik niet voor niets in de allerdonkerste hoekjes had verstopt.

Het speelt zich af zo rond 1974. Een dertigtal kinderhoofden buigen zich over sommen, schrijven dictees en stampen de hoofdsteden van Europa in de verhitte koppies. Warm, warm is het in dat geïmproviseerde klaslokaal boven de plaatselijke gymzaal. Wat muf ondanks geopende ramen die slechts zwoele zomerlucht doorlaten. Er hangt altijd die kenmerkende gymzaalgeur, niet overheersend maar wel aanwezig.
Hier en daar zacht gefluister, een onderdrukte giechel en een ongeduldige zucht. Iemand staart naar buiten, vol verlangen wachtend op het speelkwartier om zich even over te kunnen geven aan dat wat kinderen nu eenmaal het liefste doen. Spelen.
Een harde bonk onderbreekt de landerige stemming prompt gevolgd door het gebulder van de leraar die voor de zoveelste keer kenbaar maakt dat wippen op een stoel niet het meest verstandige is wat een mens kan doen.

De klok slaat tien. Eén van ons krijgt de opdracht naar beneden te lopen. Daar wacht een kratje. Een kratje met pakjes melk. De flesjes zijn al verleden tijd.
Er wordt zo'n pakje voor me neergezet, rietje erbij, ik zucht eens diep. Ik hou namelijk helemaal niet van melk. Maar melk is gezond zo beweert men, goed voor je botten, ontwikkeling van lichaam en geest. Nu ben ik zonder al teveel melkconsumptie toch één van de langste van de klas dus dat verband ontgaat me. Ook zonder die witte motor schiet ik aardig de lucht in en met de geest is ook niet veel mis.
Met groeiende tegenzin prik ik het rietje door het gaatje. Ijskoude melk is nog wel te doen, verstand op nul, blik op oneindig en lurken maar.

Helaas, helaas. Het lievelingsproduct van Joris Driepinter heeft sinds aankomst in de warmte op onze al dan niet gretige monden gewacht.
Een slok... lauw.. bijna warm, met een beetje pech tegen het zure aan. Ik kokhals, gluur om me heen en zie nog een paar gezichten van onvrijwillige melkdrinkers vertrekken.
Gruwelend en griezelend werk ik me door de inhoud heen. Speelkwartier. Een spurt naar de toiletten, water drinken om die smaak zoveel mogelijk weg te spoelen.

Later als ik groot ben, zo hou ik mezelf voor, hoeven mijn kinderen nooit melk te drinken als ze dat niet lekker vinden en zeker geen schoolmelk!

Bron afbeelding: http://www.wanttoknow.nl

Een klein stukje geschiedenis

Schoolmelk werd voor het eerst in 1937 aan Rotterdamse kinderen uit de armere wijken uitgedeeld. De ouders betaalden naar draagkracht. De kinderen van de allerarmsten ontvingen de melk gratis. Brits onderzoek had uitgewezen dat het uitdelen en drinken van melk een positieve invloed had op de ontwikkeling van kinderen.

In 1934 werd er in Nederland het Crisis-Zuivelbureau opgericht, zij namen het Britse idee over en richtten een onderafdeling op 'Het Centraal Schoolmelkcommité'.
Het bureau was een initiatief van de diverse zuivelorganisaties. Verschillende activiteiten, denk aan kookdemonstraties, receptenfolders, zetten  kaas en andere zuivelproducten in het zonnetje. Ook de overheid droeg een steentje bij met gelden vanuit de exportheffing.
Zes jaar bleef het zuivelbureau actief, door het uitbreken van de Tweede wereldoorlog kwam er een eind aan hun activiteiten. Eind 1950 werd de draad weer opgepakt, de naam veranderde in Het Nederlands Zuivelbureau.

Aan het eind van de jaren vijftig  waren zo'n beetje alle scholen aangesloten bij het schoolmelkproject. Het Rijk subsidieerde de schoolmelk, dit werd eind jaren zeventig overgenomen door de EEG, tegenwoordig de Europese Unie. 

Melk drinken voor het goede doel

In de tijd dat de schoolmelk nog in glazen flesjes zat en dat was nog zo toen ik eind jaren zestig op de kleuterschool zat, werden de doppen verzameld. Deze doppen bevatten metaal en destijds leverde dat nog geld op. Het geld dat verdiend werd met de verkoop van al die doppen ging naar een goed doel. Melk drinken voor de 'arme kindjes in Afrika' kunnen sommigen zich vast nog wel herinneren.

Als ik later groot ben...

Toen ik eenmaal groot was kwam ik er achter dat schoolmelk helemaal niet verplicht is. Mijn ouders dachten wellicht dat gezellig samen in de klas een kwart litertje van dat spul wegwerken mij zou helpen mijn weerzin te overwinnen. En vergeet die botten niet, het lichaam en de geest!
Nog wat groter gegroeid  kreeg ik twee kinderen.Dochter aardt naar moeder en drinkt volgens mij nooit  melk meer, zoon wel. Hij slaat nog wel eens een litertje of wat achterover maar zeker niet op dagelijkse basis.
Schoolmelk.. ze hoefden niet wat dat betreft heb ik me aan mijn voornemen gehouden maar ze wilden. Het assortiment  komt tegenwoordig ook de melkhaters tegemoet met chocolademelk en zo'n zuiveldrankje met fruit. En ze hebben een koelkast...
Was dat in mijn tijd ook maar zo denk ik dan. Schoolmelk roept dan wellicht florissantere herinneringen op.


Bronnen:
Zuivelgeschiedenis.nl
Wikipedia

Het artikel 'Zeventig jaar schoolmelk in Nederland' door Lotte Vernooij en Hans de Frankrijker in het Periodiek van De Vereniging van Vrienden van het Nationaal Onderwijsmuseum is een aanrader voor iedereen die meer wil weten over de geschiedenis van schoolmelk.